Het kleine stukje Nederland waar Drumlin Distillery is gevestigd werd in april ’45 bevrijd. Maar niet, in tegenstelling tot de rest van Nederland, door de Canadezen, Britten of Amerikanen, maar door de FFL.
Forces Francaises Libre, ofwel de Vrije Fransen.
Opgericht in 1940 door Charles de Gaulle met als doel Frankrijk te bevrijden van de Duitse overheersing.

In de nacht van 7/8 april 1945 werden Franse parachutisten gedropt boven Zuidwest en Midden Drenthe. Operation Amherst had als doel de weg richting Noord-Duitsland vrij te maken voor de in hoog tempo oprukkende Canadezen, die uiteindelijk heel Nederland bevrijdden.

Voorafgaand aan deze nachtelijke actie was het aan de geallieerde luchtmacht om de Wehrmacht al zoveel mogelijk schade toe te brengen.
Daarom kreeg op 7 april 1945 het 345ste (Berry) squadron van de RAF de opdracht grondaanvallen uit te voeren met hun Spitfires.

Ook dit was dit een eenheid van de Forces Francaises Libre. Een van de piloten van dit squadron was een jongeman genaamd François d’Aligny. Maar laten we hem bij zijn volledige naam noemen:
Baron François Roland Marie Fidele Picot de Moras d’Aligny.
Luitenant-vlieger RAF

Geboren in 1920, had François in zijn jongen leven al het nodige meegemaakt. Stammend uit een geslacht met een rijke militaire traditie was François al vanaf zijn jeugd gefascineerd door het vliegen. Zijn oudste broer, een vliegenier, was hierin zijn lichtende voorbeeld. Uiteraard maakt hij de Duitse inval in mei 1940 zeer bewust mee, maar was beperkt in zijn mogelijkheden iets terug te doen. Ondanks de bezetting was hij in staat een opleidingsplek te bemachtigen op de Franse militaire vliegeropleiding in Salon-de-Provence. Het zal hem pijn hebben gedaan deze opleiding onder het Vichy-regime te moeten volgen, maar François keek op dat moment al verder. Diep in hem brandde het heilige vuur om Frankrijk bevrijd te zien. Samen met zijn broer Albert trekt hij in 1943 de Pyreneeën over. Maar de Spaanse regering maakt het niet makkelijk en het duurt maanden voordat ze Spanje kunnen verlaten. Zij trekken door naar Marokko (Frans Noord-Afrika) waar François, onder geallieerde bescherming, zijn opleiding tot jachtvlieger voltooit. Maar aansluiting bij ‘Grand Charles’ de Gaulle en zijn FFL blijft buiten bereik.

Totdat de invasie in Normandië op 6 juni 1944 deuren opent die tot dat moment gesloten waren. Frankrijk wordt bevrijd en het is symbolisch belangrijk daar zoveel mogelijk Franse troepen voor te gebruiken. Ook de RAF opent haar rangen en François krijgt de keuze: Middellandse Zee, Rusland of Noordwest Europa. (In al deze oorlogstheaters waren Franse squadrons actief. Ja, ook in Rusland) Het zal niet verbazen dat François koos voor het westelijke theater. Echter…de RAF heeft haar eigen opleiding, best begrijpelijk maar zeer frustrerend voor François, die nu nog steeds niet naar het front mag.

Dan, begin april 1945, is het eindelijk zover.
François krijgt zijn ‘posting’ en reist af naar Schijndel in Nederland om zich daar bij 345sqn (Berry) te voegen. In de ‘ground-attack’ rol vliegt hij een tweetal missies. Op de fatale 7de april stijgt hij, met zijn squadron, op om Duitse stellingen en voertuigen te vernietigen in ‘support’ van operation Amherst. Boven het vliegveld Havelte raakt hij in de problemen als zijn Spitfire wordt beschoten door Duitse luchtafweer terwijl hij een aantal voertuigen op de korrel heeft. In plaats van te kiezen voor veiligheid zet hij zijn aanval door.

Dit bleek de verkeerde beslissing.

Onbestuurbaar stort zijn Spitfire “Lieutenant Carcopino” neer op een kleine 300m van de huidige locatie van Drumlin Distillery. François verliest hierbij zijn leven. Hij mocht niet ouder worden dan 24. Op de locatie van de crash staat een monument dat hem herdenkt.

Een vraag blijft voor mij echter onbeantwoord:

Kort voor zijn 3e en laatste missie was François’ oudste broer, zijn grote inspirator, in een Duits kamp omgekomen.
Kan het zo zijn dat François zijn laatste aanval op de gehate ‘Boche’ tot het uiterste heeft doorgezet om zijn broer te wreken?

Het antwoord is vervlogen in historie.

Voor zijn dappere actie ontving François op 28 april 1948 posthuum het Nederlands Vliegerskruis.

Op 5 april 2021 heb ik een vat ex-Cromlech Single Estate gevuld met 225L New Make (uiteraard ook Cromlech Single Estate). Op 5 oktober 2022 is de inhoud overgegaan in een ex-Armagnac vat.
Op 7 april 2025, exact 80 jaar na de crash, wordt deze whisky gereleased, voorzien van een label dat François, al is het maar voor even, in onze herinnering brengt.

Het is een continentale whisky met een joyeux Franse (Armagnac) invloed.

Not your average whisky.

Reserveer uw fles